Een goed opgebouwde tekst bestaat uit drie onderdelen: een inleiding, een middenstuk (of kern)en een slot. In de inleiding maak je kennis met het onderwerp. Het middenstuk bespreekt het onderwerp, verdeeld in deelonderwerpen. Het slot rondt de tekst af. Dat kan met behulp van een samenvatting of conclusie.

Niet alles wat in een tekst staat is even belangrijk. De belangrijkste zaken zijn de hoofdzaken. Uitleg, toelichting en voorbeelden zijn de bijzaken. Het belangrijkste wat een tekst over een onderwerp wil zeggen, noemen we de hoofdgedachte. Die hoofdgedachte kun je in één zin opschrijven. Soms staat de hoofdgedachte in de inleiding, soms in het slot. Het verschil tussen hoofdgedachte en het onderwerp van een tekst is dat je het onderwerp in één woord of enkele woorden opschrijft, de hoofdgedachte in een zin.